Anaokuluna Uyum Süreci

Anaokuluna başlangıç yaşı 3 diye bilinir. Fakat birçok çocuk 2 veya 2,5 yaşlarında bu sürece hazırlıklıdır. Eğer çocuğunuz, 3 yaşından önce anaokuluna başlayacaksa, ebeveynlerin de anaokulunda çocukla bir süre vakit geçirmesi önemlidir. Ebeveynler, çocukla beraber oyun gruplarına katılabilir. Ortama uyum sağlama sürecinde bir süre çocukla birlikte vakit geçirebilir. Bu şekilde çocuğu alıştırarak başlatılan anaokuluna uyum süreci daha sağlıklı bir hâl alabilir.

Okul Öncesi Dönemin Çocuk Gelişimdeki Önemi

Okul öncesi dönem; çocuğun gelişimi açısından büyük bir yer tutar. Duyuşsal, bilişsel, sosyal gelişimi anaokulu döneminde başlar. Bu dönemde çocuğun kişiliğinin ilk temelleri atılır. Sosyalleşme süreciyle ilk defa tanışan çocuğun bu dönemi sağlıklı bir şekilde geçirmesi gerekir.

Anne babadan ayrılma duygusuyla çocukların yaşadığı bu sancılı süreç, her çocuk için normal ve olağan bir süreçtir. Çocuk aile yanında güven duygusunun ilk basamaklarını yaşar. Alıştığı ebeveynlerinden sonra diğer insanlarla tanışıp başka bir dünyaya açılmak ilk başlarda çocuk için zorlu bir hâl alabilir.

Çocuğunuzun Anaokuluna Alışma Süreci Nasıl İşler?

Anaokulu, çocuğun gelişim süreci içinde çevreyle iletişim kurduğu ilk bağdır. Bazı araştırmalar anaokuluna giden çocukların gitmeyen çocuklara göre daha olumlu sosyal ilişkiler geçirdiğini kanıtlar. Anaokuluna giden çocuklar hayatının ileriki dönemlerinde daha uyumlu, daha girişken ve daha aktif olur.

Çocuk, ev ortamında deneyimleyemediği birçok şeyi anaokulunda deneyimler. Bu deneyimin başında arkadaşlık ilişkileri gelir. Anaokuluna uyum süreci zorlu geçse de çocuk bu süreçte yaşıtlarıyla iletişim kurmaya başlar. Bu sürece kadar sadece yetişkinlerle iletişim hâlinde olan çocuk akranlarıyla oynar, paylaşma duygusunu öğrenir. Bu durum öğrenme sürecinin en başında gelen bir faktördür. Çocuk akranlarına kendini ifade etmeyi öğrenir. ‘Başkası’ kavramı oluşan çocuk daha paylaşımcı bir yapıya bürünür. Böylece çocuk, sosyalleşme yolundaki ilk adımlarını anaokulunda atmış olur.

Anaokulu Süreci Öncesinde Neler Yapılabilir?

• Anaokulunun ne olduğu hakkında çocuğa açıklama yapmak ve anaokulunu benimsetmek, bu süreci daha kolay hâle getirir.

• Anaokulunun sadece yaşıtlarının bulunduğu bir yer olduğu söylenmelidir. Anne ve babaların orada bulunmadığını belirtmeli, onların işe gittiği çocuğa açıklanmalıdır.

• Çocuğun anaokuluna gitmeyi reddetmesi durumunda, evdeki tüm bireyler çocuğun karşısında ve kararlı durmalıdır. Aileden birinin (anneanne, dede gibi) çocuktan yana bir tutum göstermesi çocuğun tepkisini büyütür.

• Ailenin süreç boyunca sergilediği sakin ve kararlı tavır en önemli noktadır. Çocuğun tutumuna göre bir karar alınmamalıdır. Anne baba için işe gitmek nasıl normal bir davranışsa, çocuğun anaokuluna gitmesinin de o kadar olağan olduğu açıklanmalıdır.

• Ebeveynler, adaptasyon sürecinde öğretmenlerle birlikte hareket etmelidir. Çocuğun uyumu iş birliği ile yürütülmesi gereken bir süreçtir. Aileler okulun işleyişi ve süreç hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Öğretmenler de bu süreçle ilgili aileler ile sürekli irtibatta olmalıdır. Eğer aile okulu benimsiyor ve güveniyorsa çocuk da bunu hisseder.

Anaokuluna Uyum Sürecinde Ailelerin Rolü

Anaokuluna uyum süreci başlangıçta, çocuğa belirsizlik duygusu ve ayrılma gibi kaygılar yaşatır. Aile çok daha korumacı ve aşırı ilgili bir davranışta ise, bu kaygılar daha yoğun bir şekilde seyredebilir.

Bu dönemde aileler sürece hazır olmalıdır. Anne kararlı davranırsa çocuğun uyum süreci daha çabuk atlatılacaktır. Ailenin göstereceği kararlılık, çocuğun okul öncesi eğitimine gösterdiği önemle daha uyumlu bir hâl alır. Çocuğun anaokuluna adapte olması da kolaylaşmaya başlar.

• Bu süreçte çocuğun kendine olan güvenini sarsmamak için ‘‘Bak kimse ağlamıyor sen ağlıyorsun.’’ vb. cümleler kurulmamalıdır.

• Çocuk ilk başlarda anaokuluna çok istekli görünür. Fakat bu zamanla bu istekli hâli azalmaya başlar. Çünkü çocuk ‘sürekli okula gelme’ kavramını idrak ettikçe annesinden kopmak istemez, annesi ile sürekli birlikte olmak ister. Ailesinden ayrı olma düşüncesi onun için bir terk edilme hissine dönüşür.

• Anaokuluna uyum süreci her çocuk için farklılık gösterir. Ortalama 1 ay süren bu dönem için çocuğu önceden hazırlamak gerekir. Eğer çocuğunuz bu süreci çok daha zorlu geçiriyorsa mutlaka bir psikolojik destek alınmalıdır. Sonrasında çocuğun aileden farklı bir ortama hazır olup olmadığı iyice değerlendirilmelidir.

• Öğretmenin ilgisi ve davranışı bu süreçte çok önemlidir. Öğretmenine güven duygusu geliştikçe çocuk annesinin yokluğundan kaygı duymamaya başlar.

• Özellikle anaokulunun ilk günlerinde çocuk kapıdan teslim edilmelidir. Çıkışta yine kapıdan teslim alınmalı, ayrılma süresi mümkün olduğunca kısa süreli tutulmalıdır. Vedalaşmada çocuk ağlamaya başlasa bile ayrılma konusunda taviz verilmeden; kararlı davranılmalı.

Ayrılma Sırasında Çocuk Ağlıyorsa Ne Yapılmalı?

Çocuk anaokuluna giderken ebeveyni yanında ağlıyor ve ebeveyninin gitmesine izin vermiyorsa ne yapılmalı? Böyle bir durumda çocuk anaokuluna aşırı bağımlı olmadığı bir kişi tarafından getirilmelidir. Okula düzenli bir şekilde devam etmesi konusunda ısrarlı olunmalıdır.

Çocuğun anaokuluna uyum süreci yeni bir hayatla tanışmaya başladığı bir süreçtir. Bu sürecin ilk günlerinde çocuğa sürekli soru sormak, çocuğun uyumunu bozabilir.

Adaptasyon Sürecinde Okulun Rolü

Çocuğun okula başlayacağı kuruma öncelikle anne ve baba güvenmelidir. Çünkü adaptasyon süreci aileler için de bir ayrılma anlamına gelir. Dolayısıyla anne ve babalar da bu süreçte zorlanabilir, kaygı ve stres yaşayabilir.

Bu olumsuz durumları en aza indirmek için aileler okul seçimi yaparken değer verdikleri, güvendikleri bir kurumu seçmelidirler. Aksi takdirde çocuk, ailesindeki bu güvensizlik duygusunu sezerek okula gitme konusunda sıkıntılı bir süreç geçirebilir.

Çocuklar için günlük rutinleri çok önemlidir. Onlara güven duygusu aşılar. Günlük rutinlerindeki değişiklikler çocukları zamanla mutsuz eder. Bu sebeple çocuklar anaokuluna başlamadan bir veya iki ay önce gideceği anaokulundan günlük rutin bilgisi alınmalıdır. Okulun yemek ve uyku saatleri öğrenilmeli, çocuğun evdeki düzenleri de buna uygun olarak değiştirilmelidir. Bu şekilde çocuklar için anaokuluna uyum süreci daha sorunsuz geçer.

Çocuk Anaokuluna Ne İçin Geldiğini, Neler Yapacağını Bilmelidir

Öğretmenler çocuklara anaokulu hakkında bilgi vermelidir. Anaokulunun nasıl bir yer olduğu, ne olduğunu açıklamalıdır. Anaokulunda ne yapacağı hem aile hem öğretmenler tarafından net ve basit bir şekilde anlatılmaya başlanmalıdır.

Çocuk anaokulunda birçok arkadaş edineceği bilmelidir. Bir sürü değişik oyuncaklarla oynayacağı, yeni aktivitelerle tanışacağı, dans ve çeşitli oyunlar öğreneceği açıklanmalıdır. Ebeveyn ve öğretmen bu konuda ne kadar sakin yaklaşırsa çocuk da anaokuluyla ilgili olumlu düşünceleri pekiştirecektir.

Aktivite ve Oyunlar Uyum Sürecini Kısaltır

Anaokulunda daha fazla sosyal aktiviteler organize edilmelidir. Anaokulundan önce akranlarıyla hiç vakit geçirme fırsatı olmamış çocukların da olabileceği bilinmelidir. Bu yüzden alıştırarak yaşıtlarıyla vakit geçirmeye başlaması, çocuğun iletişimini kolaylaştıracaktır. Bu aktiviteler esnasında çocuk motive edilmelidir. Çok büyük problemler olmadığı sürece öğretmenler müdahalede bulunmamalıdır.

Öğretmenler ve okul yönetimi, anaokuluna uyum süreci boyunca çocuğun okulla tanışmasına fırsat vermelidir. Okulun tüm personelleriyle çocuğu tanıştırarak çocukta güven duygusu geliştirilebilir. Çocuğa okul faaliyetlerinden, oyunlardan bahsedilmelidir. Çocuk nerede olduğundan ve gelme amacını kavradıktan sonra artık anne babaya ihtiyaç duymadan okula gitme isteği gelecektir.

Anaokulu Çocuğa Neler Öğretir? başlıklı yazımızı ziyaret ederek çocuğunuzu bu süreçlerde neler öğreneceği hakkında kısa da olsa bilgi sahibi olabilirsiniz.