Çocuğunuzun tuvaleti kullanmayı öğrenmesine ne zaman ve nasıl yardımcı olacağınız, çocuğunuzun ne kadar hazır olduğuna ve aynı zamanda sizin de bu konudaki değerlerinizeve düşüncelerinize bağlıdır. Öğrenilecek bir “doğru” yol ya da bir “doğru” yaş yoktur.
Biz burada çocuğunuzun tuvaleti kullanmayı öğrenmesine yardımcı olurken aklınızda bulundurmanız gereken bazı sorulardan ve düşüncelerden bahsedeceğiz.
Çocukların Tuvalet Eğitimi için Hazır Olduğuna İlişkin İşaretler
Bu konuya çocukların fiziksel gelişimleri açısından baktığımızda genel olarak çocukların yaklaşık 18 aylıkken bağırsak ve mesanelerini kontrol edebildikleri görülmektedir. Bu beceri çocukların tuvaleti fiziksel olarak kullanabilmesi için gereklidir. Bir çocuğun lazımlık kullanmayı öğrenmeye duygusal olarak ne kadar hazır olduğu ise çocuğun bireysel özelliklerine bağlıdır. Bazı çocuklar 18.ayda hazırken, kimi çocuklar 3 yaşında hazırdır. Tabii ki her çocuk farklı olsa da, genel olarak çocuklar tuvalet eğitmlerini 24-48 ay arası tamamlarlar.
Çocuğunuz tuvaleti kullanmayı öğrenmeye hazır olduğunu gösteren bazı belirtiler:
- Gün içinde veya uykudan sonra bir seferde en az 2 saat kuru kalması
- Çocuğun tuvaletini yaptığını farkında olması (Örneğin, çocuğunuz tuvaleti olduğunda başka bir odaya veya masanın altına gidebilir. Bu önemlidir çünkü eğer çocuğunuz bunun farkında değilse, tuvalet eğitiminde başarılı olamayacaktır.)
- Tuvalet eğitimi için kritik olan fiziksel beceriler geliştirmesi- mesela yürüme, biraz yardımla da olsa pantolonunu yukarı ve aşağı çekebilmesi ve lazımlığa oturup kalkabilmesi gibi
- Basit talimatları takip edebilmesi
- En önemlisi de çocuğunuzun lazımlık veya tuvaleti kullanmayı istemesi. Size artık bez takmak istemediğini söyleyebilir. Kirli bezinden rahatsızlık hissedebilir, değiştirilmesini isteyebilir veya tuvaletin kendisini kullanmayı isteyebilir.
Tuvalet Eğitimine Ne Zaman Başlanmamalı?
Bazen başarılı bir tuvalet eğitiminin önüne geçebilecek bazı sorunlar çıkabilir. Örneğin, çocuklar aynı anda önemli bir veya birkaç değişikliğe maruz kaldıklarında, o sırada bir de tuvalet eğitimindeki maceralara devam etmek akıllıca olmayabilir. Çünkü bu zamanlarda, çocuklar genellikle bunalmış hissederler ve bazen daha önce öğrendikleri veya ilerledikleri becerileri de kaybedebilirler, mesela tuvalet eğitimi gibi. Strese neden olabilecek ve eğitime başlamak için genellikle iyi olmayan durumlara şöyle örnekler verilebilir:
- Yaklaşan veya yakın zamanda gerçekleşecek bir taşınma
- Yeni başlayan veya mevcut çocuk bakımı düzenlemelerinin değişmesi- annenin yeni işe başlaması ve çocuğun gündüzleri anneanneye gitmesi gibi
- Beşikten yatağa geçiş
- Yeni bir bebek bekliyorsanız veya yakın zamanda yeni bir bebeğiniz olduysa
- Büyük bir hastalık, yakın zamanda meydana gelen bir ölüm veya başka bir aile krizi
Eğer çocuğunuz bu tarz stresli süreçlerdetuvalet eğitiminin ortasındaysa, normalden daha fazla kazalar yaşanmasının normal olduğunu unutmamakta fayda var. Çocuğunuzun şu anda tüm sabrınıza ve desteğinize ihtiyacı var. İşler normale döndüğünde önceki tuvaleteğitimi seviyesine geri dönecektir.
Tuvalet Eğitimine Başlamak
Destekleyici bir öğrenme ortamı oluşturmak ebeveynin sorumluluğundadır. Bu da şu anlama gelir:
- Kendi vücudunun kontrolünün çocuğunuzda olduğunu farkında olun (tuvaletinin geldiğine dair sinyalleri hissetmesi, bunu kendi hızıyla yapması)
- Çocuğunuzun her gün tuvaleti mi yoksa bebek bezi mi kullanacağına karar vermesine izin verin
- Çocuğunuza vücudun bölümleri, idrar ve bağırsak hareketleri için kelimeler öğretin
- Çocuğunuza tuvalette başarılı olması için ihtiyaç duyduğu araçları sunun (küçük lazımlık, ona uygun bir klozetoturağı, tabure vb.)
- Çocuğunuzu motive etmek için tuvalet eğitimi ile ilgili kitaplar okuyun (Teo’nun kaka kitabıvb. gibi, kitap listesi yazının sonunda verilecektir)
- Tuvalet kazalarının olmasını bekleyin ve bunları öfkelenmedenhalledin
- Tuvalet kullanımıyla ilgili cezalandırmanın yanı sıra çok fazla övgüden de kaçının (Bu, çocukların başarılı olmadıklarında kendilerini kötü hissetmelerini sağlayabilir)
Aileniz için işe yarayan bir tuvalet eğitimi yöntemi bulmak anahtardır. Nasıl yaparsanız yapın, bunun yol boyunca birçok kaza ile zaman alan bir öğrenme süreci olduğunu unutmayın. Sabırlı olmak, öğrenirken çocuğunuzu desteklemenin en iyi yoludur.
Çocuğunuza Tuvalet Eğitimi Verirken Nelerden Kaçınmalısınız?
Yeni yürümeye başlayan çocuklar, dünyaları üzerinde kontrol sahibi olmaya çalışmakla ilgilidir. Büyüyen fiziksel, düşünme ve dil becerilerini kendileri, bedenleri ve çevreleri üzerinde biraz güç kazanmak için kullanırlar. Bu doğal ve sağlıklı kontrol isteği, güç mücadelelerine yol açabilir, çünkü çocuklar kontrolü hissetmenin bir yolunun da ebeveynlerinin yapmasını istedikleri bir şeyi yapmayı reddetmek olduğunu keşfederler. Ve çocuklarının tuvaleti kullanmayı öğrenmeleri de ebeveynlerinin çoğunun listesinde üst sıralarda yer alır, çocuklar da bunu çabucak anlar.
Bu yüzden tuvalet eğitimine soğukkanlıbir şekilde yaklaşmak önemlidir. Bunu çocuğunuzun öğrenmesine yardımcı olduğunuz başka bir beceri olarak düşünün. İyi gitmediğinde öfke ya da hayal kırıklığı ya da iyi gittiğindede çok sevinç gösterirseniz, çocuğunuz bunu yapmasını çok istediğiniz bir şey olduğunu anlar.Böylece bunu yapmayı reddetmek onun güç kontrolü hissetmesi için çok güçlü bir yol haline gelir.
Çocuğunuzu tuvaleti kullanmaya zorlamamak da çok önemlidir, çünkü bu yoğun güç mücadelelerine neden olabilir. Bu güç mücadeleleri bazen çocukların kontrolü yeniden kazanmaya çalışmak için tuvaletlerini tutmalarına neden olur. Bu kabızlık gibi bazı fiziksel problemler yaratabilir. Dolayısıyla, tuvalet eğitimi üzerinde güç mücadelelerinin geliştiğini görmeye başlıyorsanız, bu baskıyı ortadan kaldırmak yardımcı olabilir. Çocuğunuz tekrar hazır olana ve ilgi belirtileri gösterene kadar, tuvalet eğitimi hakkında konuşmayı veya bununla ilgili bir şey yapmayı bırakın.
Tuvalet Eğitimi ile İlgili Kitap Tavsiyeleri
- Minik Elif’in Tuvalet Eğitimi- İş Bankası Kültür Yayınları
- Bir Bez Bırakma Hikayesi- Gün Yayıncılık- Lara Nur Meriç
- Rachel Johnny ile Beze Elveda
- Kaka Yaparken Acıtıyor- Okuyan Us Yayınları- Howard J. Bennett
- Tuvalet Eğitimi ve Özbakan Kartları- Gün Yayıncılık
- Minik Kızlar / Erkekler için Tuvalet Eğitimi- Teleskop Popüler Bilim
- Çişim Geldiii!-Munsch Klasikleri- Robert Münsch
- Kızımın / Oğlumun Tuvalet Kitabı – Net Çocuk Yayınları
- Tavşancıkla Büyüyorum- Lazımlık Kullanmayı Öğreniyorum- Net Çocuk Yayınları
- Anne Tuvaletim Geldi- Jan Faull
- Tavşancan ile Faresu Küçük Su Birikintisi- Hep Kitap- Axel Scheffler
- Güle Güle Kakalar- Miniklerin Dünyası- Sergi Camats
- Teo’nun Kaka Kitabı- Bilgi Yayınevi- Yağmur Artukmaç
- Anne Bitti- Üzüm’ün Tuvalet Kitabı- Işıl Erverdi
- Kaka Hakkında Bildiğim Her Şey – Tekir Kitap- Jaume Copons
- Lazımlık- 1001 Çiçek Kitaplar– Sophie Bellier
- Prenses Lulu’nun Tuvalet Kitabı- Pearson Çocuk Kitapları
- Tavşi’nin Lazımlığı- Doğan Egmont Yayıncılık- Emanuelle Massonou
- Sakın Oraya Yapma- Abm Yayınevi- Jeanne Willis
- Hayvanlar ve Lazımlıkları- A7 Kitap- Vanessa Perez Sauquill
- Arılar Kaka Yapar mı?-Tübitak Yayınları- Derek Toye
- Tuvalette Kim Var?-Mikado Yayınları- Jeanne Willis
- Yatağıma Yağmur Yağdı- Mandolin Pedagojik Öyküler Serisi
- Ejderhalar Tuvalete Gider mi?-YKY
- Küçük Ağaç- Loren Long
- Gidiyorum- YKY- Matthieu Maudet
- Cup Çiş Kaka- Masalperest- Şeyma Göksay
- Senin Kakan Nasıl?-Pötikare Yayınları
- Kuka Çişini Tutuyor- Akademisyen Yayınevi
- Sesli Tuvalet Eğitimi-ABC Yayınevi
