Çocuğumun Üstün Zekâlı Olduğunu Nasıl Anlarım?

Aynı yaş grubuna ait olan çocukları yan yana koyduğumuzda; birinin diğerinden daha uzun olduğunu veya birinin diğerinden daha şişman olduğunu gözlemleyebiliriz. Bu çocuklar arasında gözlemleyebildiğimiz fiziksel farklılıklar olabileceği gibi zihinsel birtakım farklılıklar da olması mümkündür. Zekâ potansiyelini yaşıtları veya standartlarından daha iyi bir şekilde kullanabilen çocuklara üstün zekâlı çocuklar diyebiliriz. Bu çocukların küçük yaşta tespit edilememesi, zamanla onların normal zekâ seviyesine dönmelerine yol açabilir. Her zaman olduğu gibi bu tespit konusunda da iş öncelikle ebeveynlere, sonra da eğitmenlere düşer. Peki, çocuğumun üstün zekalı olduğunu nasıl anlarım diyen ebeveynler neler yapmalıdır?

 

Çocuğumun Üstün Zekâlı Olduğunu Nasıl Anlarım?

Çocuğunuz, daha bebeklikten itibaren size davranışlarıyla normal zekâ, parlak zekâ, ya da üstün zekâlı olup olmadığının işaretlerini vermeye başlar. Bu işaretlerden yola çıkarak çocuğunuzun zekâ düzeyiyle ilgili yorumlamalarda bulunabilirsiniz. Çocuğumun üstün zekâlı olduğunu nasıl anlarım?  Bu soruyu soran anne babalara, bebeklikten itibaren görülmeye başlanan üstün zekâ belirtileri arasından bir kaçını maddeler halinde yazalım;

 

1-İçine doğduğu aile bireylerini erken tanıma; onları gördüğü zaman, tanıdığına dair ifadeler, mimikler kullanma veya gülme ya da fiziksel yakınlık isteme üstün zekâya işaret eden hallerdendir.

2- Hareketli çocuklar bir zamanların yaramaz ve haylazları olarak bilinir. Fakat bu fiziksel dürtü de yine üstün zekânın işareti olabilir. Daha bebeklikten el- kol- bacak hareketlerindeki sıklık bu tip çocuklarda görülen ortak bir özelliktir.

3-Yine bebeklikten seslere karşı da aşırı duyarlıdırlar. İşittikleri her yeni ses onların merakını ve hareketliliğini artırır.

4-İki yaşını geçtikten sonra normalde yaşıtı çocuklarda görülmeyen bir konsantrasyona sahip olurlar. Dikkat yetenekleri daha uzun sürelidir.

5-Bu çocuklarda hafıza gücü çok yüksektir. Öyle ki iki hafta önce gittiğiniz bir market alışverişinde, zararları olduğunu söyleyerek almadığınız yiyecek hakkında, bir sonraki gidişinizde, yiyeceğin neden alınmaması gerektiği ile ilgili size uzun bir nutuk çekebilirler.

6- Üstün zekalı çocuklar çok fazla soru sorarlar, adeta çevresindekileri sordukları sorularla bıktırırlar. Görüp gözlemledikleri, merak ettikleri her şey bir soru kalıbına dönüşerek sizi bulur. Az önce bahsettiğimiz market alışverişi sırasında, rafta bulunun her şey hakkında bilgi vermeniz gerekebilir.

7-Gördüklerini sormak, onlar hakkında uzun uzun konuşmak bir yana, onları deneyimlemek ve tecrübe etmek de isterler. Örneğin gökten inen yağmur tanelerinin, yere düşene kadar geçirdiği safhaları sizden öğrendikleri yetmez, onun tenine değdiğinde nasıl bir his uyandıracağını da denemek isterler.

8-Bebeklikten başlayan hareketlilik, hızla gelişen fiziksel imkanlar doğrultusunda artar. Enerjik, neşeli ve hareketlidirler.

9- Hafızalarının yaşıtlarına göre daha uzun süreli olması, onların öğrendikleri kelimelerle ifade ve anlatım alanında da güçlü olmalarını sağlar. Dil bilgisine uygun uzun cümlelerle karşısındaki büyükleri şaşırtabilirler.

10-Hayal güçleri çok geniştir. Hayal ettikleri nesneleri çok gerçekçi bir şekilde betimleyebilirler.

11-Kurduğu arkadaşlıklarda, yaşıtlarından ziyade daha büyük çocukları tercih ederler.

12-Yine yaşıtlarıyla kurdukları oyunlarda, hızlı problem çözme yetileri sayesinde daha aktif ve daha başarılı olurlar. Zekâ oyunlarında, yaşının üstünde performans sergilerler.

Çocuğunuzun, maddelediğimiz bu davranışların çoğunu gösteriyor olması, onun üstün zekâlı bir çocuk olduğunun belirtisi olabilir.

 

Peki, Çocuğum Üstün Zekalıysa Ne Yapmalıyım?

Bu durumda aileler çocuğum üstün zekalıysa ne yapmalıyım diyebilir; gelin birlikte bakalım. Aile çocuğunun yaşıtlarından farklı bir durumda olmasından dolayı endişeye düşebilir. Fakat bu korkulacak bir durum değildir. Öncelikle kuşkulandıkları bu durumun uzman kişiler tarafından da incelenmesi ve tam bir tanı konulduktan sonra yola devam edilmesi gerekir. Bununla ilgili olarak günümüzde Türkiye’de VİSC-R 3-4 ve Stanford Binet zekâ testleri yapılmaktadır. Türkiye’ye uyarlanan bu testler, uluslararası geçerliliğe sahiptir.

Testin sonucuna göre uzman kişilerin yönlendirmesiyle üstün zekâlı çocuk için yeni bir yol haritası çizilir. Fark edilememesi durumunda, zamanla normal zekâya dönüşeceğini yazımızın başında da yazmıştık. Yine fark edilemeyen bu özellik çocuğumuz için ileriki zamanlarda sosyal hayatında sıkıntı yaratabilir. Çünkü üstün zekâlı çocuklar özel bir eğitim programıyla desteklenmelidirler. Özel yetenekli bu çocuklar normal eğitim sistemi içinde aşırı hareketli, uyumsuz yaramaz ve dikkatsiz olarak algılanabilir. Bu çocukların düşünme hızı diğerlerinden daha hızlı olacağından, ortamda sivrilmelerine sebep olabilir.

 

Üstün Zekâlı Çocukların Karşılaşabileceği Zorluklar Nelerdir?

Çağımızın en şöhretli problemlerinden birisi, dikkat eksikliğidir, Üstün zekâlı çocukların çoğunda bu durum görülür. Hızlı gelişen bir zekâya sahip oldukları için, yaşıtlarının yaptıkları aktiviteler çoğu zaman onlara sıkıcı gelir.  Onları yaramaz, dikkatsiz, umursamaz olarak görmek; yaşıtları arasında dışlanmalarına sebep olur. Bu durumdan dolayı bulundukları ortamdan uzaklaşır ve daha yalnızlaşırlar.

 

Üstün Zekâlılar Testi Nedir, Nerede ve Nasıl Yapılır?

Üstün zekâlılar testi, kişinin zekâ potansiyeli ile birlikte becerilerini belirlemeye yönelik bir testtir. En çok tercih edilen üstün zekâlılar testleri; Wisc-R zekâ testi (6-16 Yaş için uygun), Stanford Binet Zekâ Testi (2 Yaş itibariyle her yaş çocuk için uygun) ve Epoc testleridir (6-16 Yaş için uygun). Bu testler çeşitli eğitim kurumlarında yapılabileceği gibi ailelerin müracaat etmesiyle de gerçekleşebilir.

8 Zekâ Türünden Biri Olan İçsel Zekâyı (Kişisel Zekâ) Keşfet! başlıklı yazımızı okumayı unutmayın!