Her çocuk kendi hızında gelişse de yaşa özel gelişimsel dönüm noktalarını belirlemek erken müdahale sağlamak ve yaşamın ilerleyen dönemlerinde daha sağlıklı sonuçlar almak adına ebeveynlere ve profesyonellere destek sağlamaktadır. Bu doğrultuda Amerikan Pediatri Akademisi ve Hastalık Kontrol Merkezi bilimsel araştırmalara dayanarak her yaş grubu için gelişimsel dönüm noktalarını belirler.
Amerikan Pediatri Akademisi ve Hastalık Kontrol Merkezi’ne göre, bir çocuğun nasıl oynadığı, öğrendiği, konuştuğu, hareket ettiği veya davrandığı, onun gelişimi ile ilgili önemli ipuçları sunar. Gelişimsel dönüm noktaları ise,çocukların çoğunun (yaklaşık %75 veya daha fazla) belirli bir yaşta yapabileceği şeylerdir.
4 YAŞ DÖNEMİ GELİŞİMSEL DÖNÜM NOKTALARI
Sosyo-Duygusal Gelişim Dönüm Noktaları
- Oyun sırasında -mışgibidavranır (öğretmen, süper kahraman, köpek).
- Etrafta oynayabileceği çocuklar olmasada arkadaş ihtiyacı hissederek gidip diğer çocuklarla oynamak ister.
- İncinmiş veya üzgün olan kişilerin duygularını anlayarak destek olmak ister (ağlayan bir arkadaşına sarılmak ve rahatlatmak istemek gibi).
- Oyun alanında yüksek yerlerden atlamamak gibi tehlikelerden kaçınır.
- “Yardımcı” olmayı sever.
- Davranışını bulunduğu yere göre değiştirip düzenler (ibadet yeri, kütüphane, oyun alanı).
Dil ve İletişim Gelişimi Dönüm Noktaları
- Dört veya daha fazla kelime içeren cümleler söyler.
- Bir şarkı, hikaye veya tekerlemeden bazı kelimeler söyler
- “Futbol oynadım” gibi gün içinde olan en az bir şeyden geçmiş zaman olarak bahseder.
- “Palto ne işe yarar?” veya “Mum boya ne içindir?”gibi basit soruları yanıtlar.
Bilişsel Gelişim Dönüm Noktaları (öğrenme, düşünme, problem çözme)
- Öğelerin birkaç rengini adlandırır.
- Bilinen/ tanınmış bir hikayede sırada ne olduğunu anlatır.
- Üç veya daha fazla vücut parçası olan bir kişiyi çizer.
Fiziksel ve Motor Gelişim Dönüm Noktaları
- Çoğu zaman büyük bir topu yakalar.
- Yetişkin gözetiminde kendi kendine yemek servis eder veya su döker.
- Bazı düğmeleri ilikler ve çözer.
- Pastel boya veya kalemi parmaklar ve başparmak arasında tutar (yumruk şeklinde değil).
4 Yaş Dönemi için Gelişimsel Aktivite Önerileri
Amerikan Pediatri Akademisi ve Hastalık Kontrol Merkezi’nin önerdiği belirli etkinlikler:
- Çocuğunuzun yeni yerlere ve yeni insanlarla tanışmaya hazır olmasına yardımcı olmak için rahatlama teknikleri üzerine çalışın. Örneğin, sosyal beceri gelişimine odaklanan hikayeler okuyabilir veya rol yapma oyunları ile belirli senaryolar canlandırabilirsiniz.
- Çocuğunuzla birlikte okuyun. Ona sayfalar arasında hikayede neler olduğu ve bundan sonra ne olabileceğini düşündüğü ile ilgili sorular sorun.
- Çocuğunuzun renkleri, şekilleri ve boyutları öğrenmesine yardımcı olun. Örneğin, gün içinde gördüğü şeylerin rengini, şeklini ve boyutunu sorarak gördüklerini karşılaştırmasını isteyin.
