Helikopter Ebeveyn İfadesinin Ortaya Çıkışı
İçerik 👇
İlk kez bir psikoterapist olan Haim Ginott tarafından 1969 yılında kullanılan helikopter ebeveyn ifadesi, çocuklarının kapasitesinden çok daha fazlasını göstermesini bekleyen ve bu beklentileri için çocuklarına sert bir otorite ile yaklaşan aileleri temsil eder. Haim Ginott, helikopter ebeveynliğini bir danışanının annesinde gözlemlediği davranış bozuklukları sonucunda ortaya atmıştır. Çocuğu üzerinde sert bir otokontrol uygulamaya çalışan anne, yaşam şartlarından sosyal hayatına kadar çocuğunun hayatındaki tüm sistemleri birebir kendi otoritesi ile yönetmeye çalışmaktadır. Bir nevi çocuğunun başında pervane gibi dönen annenin davranışlarından hareketle Haim Ginott, helikopter benzetmesi yaparak bu davranış bozukluğunu helikopter ebeveynlik olarak adlandırmıştır.
Günümüzde Helikopter Ebeveynlik
Helikopter ebeveynlik ilk olarak 1696 yılında ortaya atılmış olsa da aslında insanlık tarihi incelendiğinde pek çok medeniyetin içerisinde, otoriter yaklaşımlarıyla birlikte helikopter ebeveynlerle karşılaşılır. Ancak günümüzün çok hızlı ilerleyen teknolojisini ve tüm insanların bir üstünlük yarışı halinde olduğunu dikkate alırsak, helikopter ebeveynliğinin günümüzde çok yaygın bir davranış bozukluğu olduğuna rastlarız. Günümüzde helikopter ebeveynliğinin oluşmasına neden olan şartlar ise aşağıda belirtilen unsurlarla doğrudan orantılıdır.
- Öncelikle gelişen ve hızla ilerleyen teknolojik faaliyetler gelenekselliği ve geri kalmışlığı yok saydığı için aileler çocuklarının teknoloji ile birlikte ilerlemesinde ısrarcı olabilmektedir.
- Yaşam şartlarının günümüzde her geçen gün değişmesinden dolayı çocuklarının geleceğini garanti altına almak isteyen aileler de davranışları ile helikopter ebeveyn niteliklerini yansıtmaya başlayabilir.
- Günümüzde geleneksel eğitim modelinden çağdaş eğitim modeline geçildiği için ebeveynler çocuklarını çağdaş eğitim modellerinden birinin kalıbına, zorlamak durumunda da kalsalar dâhil etmeye çalışırlar.
- Akanları ile pek çok sınava aynı anda hazırlanan günümüz çocukları da ailelerin yarışında birer piyon misali yarıştırılarak helikopter ebeveynler tarafından yetiştirilmektedir.
Helikopter Ebeveyn Olunduğunu Gösteren Özellikler
Günümüzde anne ve babalar, çocukları için ilgili ve düşünceli olduklarını ve de bu nedenlerle çocuklarının geleceklerini sağlama almak için bazı davranışları uyguladıklarını söyleseler de aslında bu davranışların çoğu helikopter ebeveyn olunduğunu gösteren özelliklerdir.
- Öncelikle belirtmek gerekirse, helikopter ebeveynler genellikle 1 ya da 2 çocuk sahibi anne ve babalardır. Çok çocuklu ailelerde helikopter ebeveynlik yok denilecek kadar azdır.
- Bulundukları her ortamda çocuklarından bahseder veya konuyu bir şekilde kendi çocuklarının üzerine çekerler.
- Çocuklarının kendi başına bir şeyler yapabileceğine güvenmezler her anında ve her durumunda yanında olmaya özen gösterirler. Bu durum daha çok ailelerin, çocuklarının yalnız kaldığında her şeyi yanlış ya da eksik yapacakları endişe yaşamalarından kaynaklanır.
- Çocuklarının boş kalmasına fırsat vermeyerek okul dışında sosyal hayatlarını pek çok kurs ve etkinliklerle doldururlar.
- Çocuğunda ödev ahlakı oluşturmaya çalışırken, ödevlerinin kendi başına yapacağına inanmaz ve çocuğunun ödevlerini çoğunlukla kendileri yaparlar.
- Çocuklarının her zaman başarılı olmasını isteyen ve başarısızlığa tahammül edemeyen aileler de helikopter ebeveyn davranışlarını sergilerler.
- Çocuklarının başarıya ulaşmaları için ise onları her daim kapasitesinin üzerinde performanslarla zorlarlar.
- Hatta başarıya ulaşmak için çocuklarının düşüncelerini ve isteklerini dikkate almaz ve dinlemezler. Başarı için sadece kendi kurallarını uygun görürler.
- Okul hayatında çocuklarının yaşadıkları olumsuzlar karşısında okul idaresini, öğretmenleri hatta velileri bile zor durumda bırakarak, her şeyi kendi yöntemleri ile çözmeye çalışırlar.
- Çocuklarından bahsederken tekil şahıs ekleriyle değil çoğul şahıs ekleriyle konuşurlar. Örneğin, ‘Oğlumun karnı ağrıyor.’ Yerine ‘Karnımız ağrıyor.’ İfadesi ya da ‘Kızım bugün yorgun.’ Yerine ‘bugün yorgunuz’ şeklinde adeta çocuklarının vücutları ile kendini bağdaştıran ifadeler kullanırlar.
- Kısacası helikopter ebeveynler; mükemmeliyetçi, aşırı kontrollü, otoriter ve baskıcı tavırlar sergileyerek çocuklarının hayatının her anına dâhil olurlar.
Helikopter Ebeveynlik Sonucu Çocuklarda Görülen Sorunlar
Her ne kadar kontrollü ve otoriter olmayı helikopter ebeveynlik olarak görmeyen ve de çocuklarının gelişimi için bu davranışların uygun olduğunu savunan aileler olsa da helikopter ebeveynlik sonucu çocuklarda görülen sorunlar, bu davranışların ne kadar tehlikeli olduğu ispatlar.
- Tüm sorunlarını helikopter ebeveynleri hallettiği için çocuklar bir sorun karşısında çözüm üretemez ve çok büyük kaygılar yaşarlar.
- Sadece bireysel olarak kendi sorunlarında değil çevresinde, akranlarıyla iletişimlerinde ve toplum içerisindeki rollerinde de sorunlarla karşılaştıklarından kayıtsız ve çaresiz kalırlar.
- Her türlü durumları ve sorunları helikopter ebeveynleri tarafından çözüme kavuşturulduğu için kendileri sorumluluk alamaz ve en önemlisi risk almaktan çok korkarlar.
- Sürekli helikopter ebeveynleri ile iletişim halinde oldukları için kendilerini yalnız düşünemez bu nedenle de birey olmaktan uzak kalırlar.
- Her zorluk karşısında çözüm üretemediklerinden dolayı da sürekli karın ağrıları, baş dönmeleri ve mide bulanmaları yaşarlar.
- Bir birey olmaktan uzak kaldıkları için sosyalleşemez ve sık sık depresyon krizleri yaşarlar.
- Tüm bunların yanında kendi hayatları ve helikopter ebeveynlerinin zorladığı hayat arasında kalan çocuklar, öfkelerini kontrol edemediği için aşırı kızgın ruh hallerinde sürekli olarak çatışma yaşarlar.
