Önemini daha derinlemesine anlatmadan önce ince ve kalın motor becerilerinin ne olduğu hakkında bilgi sahibi olunması gerekmektedir. Motor becerileri her gün yaptığımız hareketleri mümkün kılan becerilerdir. İnce motor becerileri elin küçük kaslarında kontrol ve hassasiyet gerektiren becerilerdir. Kaba ve kalın motor becerileri ise yürüme ve atlama gibi daha büyük hareketleri yapabilmemiz için denge, koordinasyon, tepki süresi ve fiziksel güç sağlamak için vücuttaki büyük kasların kullanımıdır. Özellikle ufak yaşlarda ince ve kalın motor becerilerinin gelişmesi, ilerleyen yaşlarda daha sağlıklı bir yaşamı mümkün kılar.
İnce Motor Becerileri Nedir? Hangi Yaşta Hangi Beceri Öğrenilir?
İçerik 👇
İnce motor becerileri hassasiyet gerektiren el becerisini içerir. Çoğunlukla el-göz koordinasyonu olarak bilinen ellerin ve parmakların gözlerle koordineli hareketleri yapılmasını sağlayan becerilerdir. Bu beceriler farklı yaş gruplarında aşama aşama öğrenilmektedir. Çocuklarda ince ve kalın motor becerileri gelişimi aslında ilk doğduğu andan itibaren gelişmeye başlamaktadır.
İlk Üç Aylık Dönem
İlk 3 aylık süreçte çocuk ellerini sallar ve el hareketlerini izler. Bu dönemde ellerin ne gibi hareketler yaptığını öğrenmeye çalışır.
3-6 Aylık Dönem
Bu dönemde çocuk nesneleri tutmayı kavrar, nesneyi elleri arasında hareket ettirir ve genellikle bu dönemde etrafındaki her objeye dokunmaya çalışır. Bu dönemde çocuğun tehlikeli olmayan nesnelere dokunmasına izin verin. Böylece ince kaslar çalışacaktır.
6-9 Aylık Dönem
Bu dönemde çocuk şişe tarzı nesneleri tutmayı öğrenir. Biberonunu kendi tutar ve ağzına götürür. Kavrama becerisi daha da gelişir.
9-12 Aylık Dönem
Çocuk bu dönemde daha hassas kas becerilerini kullanabilmektedir. Kendi eli ile yemek yemeğe de başlar. Tüm bu sürecin sağlıklı ilerlemesi için çocuğun nesneler ile olan etkileşimine izin verilmesi gerekir.
Sonraki Dönemler
12 aylık olduktan sonra yani 1 yaşından sonra ince kasları öğrenme konusunda daha istekli olur. Daha dikkat gerektiren hareketleri yapabilir. Yürüme becerisi elde etmesiyle de bu gelişim daha da artar. Çocuklarda ince ve kalın motor becerileri gelişimi 6 yaşına kadar gelişmeye açıktır. Özellikle kreş dönemlerinde çocuklara interaktif etkinlikler yaptıran, ince kaslarını çalıştıracak resim ve boyama yaptıran kreşler, çocukların gelişimi açısından uygun yerlerdir.
Çocuklarda ince kas gelişimi doğru şekilde yapıldığında özellikle el sanatları konusunda yetenekli olabilirler. Mimarlık gibi el becerisi isteyen mesleklerde zorluk çekmezler. Bu yüzden motor becerileri çocukların geleceği için önem arz etmektedir. Bu becerileri daha iyi yapması için 6 yaşına kadar olan dönemde çocuğa el becerilerini geliştirecek oyunlar oynatılmalıdır. En iyi yöntem ise bu konuda uzman kreşlere göndermektedir.
Kalın Motor Becerileri Nelerdir?
Kaba veya kalın motor becerileri büyük kas gruplarını kapsayan ve genellikle ince motor hareketlerden daha geniş ve daha fazla enerji isteyen hareketlerdir. Bu hareketler arasında yürüme, tekme atma, zıplama ve merdiven çıkma yer alır. Kaba motor becerileri için bazı kilometre taşları, bir top atmak veya yakalamak gibi el-göz koordinasyonunu da içerir. Çocuklarda bu motor becerilerinin gelişmesi çocukların hareket kabiliyetinin daha iyi olmasını sağlar. Çocuklarda ince ve kalın motor becerileri gelişimi koordineli şekilde yapıldığında en verimli şekilde olur.
3-6 Aylık Dönem Kaba Motor Becerisi Gelişimi
Kalın motor becerisi yeni doğan bir bebekten beklenemez. Ama 3 aylık olduktan sonraki dönemde ufak tekme hareketleri, vücudunu kontrol etmeye çalışması kalın motor gelişiminin sağlıklı olduğuna işarettir. Bu dönemde kalın motor becerilerinin daha da gelişmesi için çocuk ile oyunlar oynanmalı ellerinden tutup kendini kaldırmaya çalışmasını sağlamalısınız.
6-12 Aylık Dönemde Kalın Motor Becerisi Gelişimi
Çocuklarda ince ve kalın motor becerileri gelişimi sürecinde özellikle kalın motor becerileri için bu dönem çok önemlidir. Çocuğun emeklemeye başlaması ve hafif hafif yürüme becerileri öğrendiği dönemdir. Bu dönemde becerilerin daha da gelişmesi için çocuk ile sık sık hareketli oyunlar oynanmalıdır. Ellerinden tutup yürütmeye çalışmak da faydalı olacaktır. Böylece ayak kasları da gelişecek daha hızlı bir şekilde yürümeye başlayacaktır.
Sonraki Dönemlerde Kalın Motor Becerisi Gelişimi
1 yaşından sonraki süreçte yürümeyi öğrenen çocuk sürekli koşacaktır. Bunu engellemeyin. Bunu yaparak aslında yeni öğrendiği hareketleri pekiştirmektedir. Ne kadar çok yürür ve koşarsa kalın motor becerileri o kadar artmaktadır. Kalın motor becerileri aslında hareket etmemiz için en gerekli becerilerdir. Bu yüzden çocukluk döneminde ne kadar iyi geliştirilirse hayatımız boyunca hareketlerimiz o kadar başarılır olur. Kreş dönemindeki çocuk için kreş tercihi yapılırken oyun alanı mevcut olan yerler tercih edilmelidir. Böylece çocuklarda ince ve kalın motor gelişimi daha da hızlanacaktır. Buna dikkat edilmelidir. Motor becerileri 6 yaşına kadar kolayca geliştirilebilen bir süreç olduğu için ilerleyen yaşlarda bu becerileri geliştirmek daha da zorlaşacaktır.
Motor Becerilerinde Gecikme Olması
Nörolojik rahatsızlıkları veya gelişimsel gecikmeleri olan çocuklar, ince motor becerilerde zorluk çekebilir. İnce motor becerilerdeki güçlükler, çocukların şekilleri veya harfleri kopyalamayı öğrenmek gibi farklı okul etkinliklerinde zorlandıkları daha belirgin hale gelene kadar genellikle anaokuluna kadar teşhis edilmez. Bu yüzden el becerileri üzerine etkinlikler yaptıran kreşler önemlidir. Bu gibi sorunlar okul ortamında belirginleşir. Bu gibi sorunlarda karşılaştığınızda gerekli uzmanlardan destek almanız gerekebilir; bol tekrar ve aktivite ile çözülmektedir. İleri derece bir fiziksel rahatsızlığın ilk belirtileri yine bu etkinliklerde ortaya çıkmaktadır. Çocuklarda ince ve kalın motor gelişimi sürecinin sağlıklı olması için bu etkinliklerin çocuklarla tanıştırılması önem arz eder.
Çocuklarda Beyin Gelişimi ve Bunu Destekleyen Öneriler başlıklı yazımızı okumayı unutmayın!
